فشار خون بالا وضعیتی است که در مبتلایان به دیابت نوع دو مشاهده می‌شود. هنوز علت دقیق رابطه بین این دو بیماری مشخص نیست، ولی موارد زیر می‌تواند در ایجاد هر دو بیماری دخیل باشند.
- چاقی
- رژیم غذایی سرشار از چربی و نمک
- التهاب مزمن
- عدم تحرک
فشار خون بالا به نام قاتل خاموش شناخته می‌شود، چرا که افرادی که به آن مبتلا هستند به خاطر نداشتن علائم خاص از بیماری خود آگاهی ندارند.
آیا می‌دانید فشار خون بالا چیست؟
پمپاژ خون با فشار بیش از حد در قلب و رگ‌ها، که با گذشت زمان و به طور مداوم عضله قلب را خسته می‌کند و باعث بزرگ شدن آن می‌شود.
طی تحقیقی که در سال 2008 در امریکا انجام گرفت، 67 درصد افراد بالای 20 سال مبتلا به دیابت، فشار خون بالای 90/140 میلی‌متر جیوه داشتند. در افراد عادی و یا مبتلایان به دیابت، فشار خون کمتر از 80/120 میلی‌متر جیوه وضعیت نرمال محسوب می‌شود.
آیا می‌دانید اعدادی که در فشار خون مطرح می‌گردد چه معنایی دارد؟
وقتی می‌گوییم فشار خون بر روی 80/120 است به این معناست که عدد اول (120) را فشار سیستولیک می‌نامیم، که نشان دهنده بالاترین فشار وارد شده یعنی فشار خون در قلب است و عدد دوم (80) فشار دیاستولیک نامیده می‌شود، این فشار، فشار شریان‌ها هنگام آرامش عروق بین ضربان قلب است.طبق گزارش انجمن قلب آمریکا (AHA) افراد سالم بالای 20 سال با فشار خون 80/120 باید هر دو سال یکبار فشار خون خود را بررسی نمایند. ولی افراد مبتلا به دیابت باید هوشیارتر باشند.
آیا می‌دانید فشار خون بالا به همراه دیابت چه خطراتی (ریسک فاکتورهایی) را به همراه دارد؟
سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی
شواهد قابل توجهی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد فشار خون بالای مزمن می‌تواند عامل بیماری‌هایی مثل آلزایمر و زوال عقل در پیری شود. این امر عامل مهمی برای سکته و زوال عقل محسوب می‌شود.
دیابت کنترل نشده تنها عامل افزایش دهنده احتمال ابتلا به فشار خون بالا نیست. اگر بیش از یک عامل فاکتورهای خطر ذیل در فرد وجود داشته باشد احتمال ابتلا به سکته قلبی یا سکته مغزی را افزایش می‌دهد:
- سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی
- رژیم غذایی سرشار از نمک و چربی
- عدم تحرک
- کلسترول بالا
- سن بالا
- چاقی
- مصرف سیگار
- مصرف بیش از حد الکل
- بیماری‌های مزمن مثل بیماری‌های کلیه، دیابت، آپنه خواب ( وقفه تنفسی در خواب)
آیا دیابت بارداری به فشار خون ارتباط دارد؟
در یک مطالعه که در سال 2003 انجام شده، ثابت شده است خانم‌هایی که به دیابت بارداری مبتلا هستند به فشار خون بالا مبتلا می‌شوند. چنانچه سطح قند خون خود را کنترل نمایند احتمال بروز فشار خون بسیار کاهش می‌یابد.
برای تشخیص فشار خون بالا در دوران بارداری، پزشک میزان پروتئین ادرار را کنترل می‌کند، سطح بالای پروتئین ادرار ممکن است علامت پره اکلامپسی باشد. سایر آزمایش‌هایی که به تشخیص این بیماری کمک می‌کند عبارتند از:
- آنزیم‌های غیر طبیعی کبد
- عملکرد غیر طبیعی کلیه
- سنجش تعداد پلاکت
چگونه می‌توان از ابتلا به فشار خون بالا در دیابت جلوگیری نمود؟
مهمترین عامل برای پیشگیری از فشار خون در دیابت تغییر سبک زندگی شامل، رژیم غذایی و ورزش روزانه است. اکثر پزشکان توصیه می‌کنند که روزانه 30 الی 40 دقیقه پیاده روی تند و فعالیت‌های هوازی داشته باشید این فعالیت‌ها در سلامت قلب و بسیار موثر است.انجمن قلب آمریکا حداقل یکی از موارد زیر را برای پیشگیری از فشار خون توصیه می‌کند:
- 150 دقیقه ورزش با شدت متوسط در هفته
- 75 دقیقه ورزش شدید در هفته
- هر هفته ترکیبی از فعالیت‌های متوسط و سنگین
فعالیت بدنی علاوه بر کاهش فشار خون باعث تقویت عضله قلب و کاهش سختی شریانی (که با افزایش سن رخ می‌دهد) می‌شود. ورزش کردن به کنترل بهتر میزان سرعت جریان خون هم کمک می‌کند. اگر فرد به ورزش کردن عادت ندارد می‌تواند هر روز با پنج دقیقه پیاده روی سریع شروع کند و به مرور زمان آن را افزایش دهد، به طور مثال می‌توان به جای آسانسور از پله استفاده نمایید و یا اتومبیل خود را دورتر از مقصد مورد نظر پارک کنید و مقداری از مسیر را پیاده بروید.
در رابطه با رژیم غذایی برای داشتن قلبی سالم‌تر، باید مصرف نمک، گوشت پر چرب و محصولات لبنی پر چرب را محدود کرد. توصیه‌هایی جهت داشتن رژیم غذایی سالم در ذیل آورده شده است:
- مصرف چندین وعده سبزیجات در طول روز
- مصرف محصولات لبنی کم چرب
- محدود کردن مصرف غذاهای فرآوری شده
- محدود کردن مصرف نمک
- استفاده از گوشت‌های بدون چربی و ماهی
- طبخ گوشت با استفاده از روش‌های کباب کردن و یا گریل کردن
- پرهیز از مصرف غذاهای سرخ شده
- استفاده از برنج قهوه‌ای و نان سبوس دار
- استفاده از بشقاب غذاخوری کوچک که میزان غذای مصرفی کاهش یابد.
چگونه فشار خون بالا با دیابت را درمان کنم؟
در حالی که با تغییر سبک زندگی و رعایت رژیم غذایی سالم می‌توان دیابت نوع دو و فشار خون را تا حد مطلوبی کنترل کرد اما در بیشتر موارد برای درمان به دارو نیاز می‌باشد. بیشتر داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا که می‌بایست توسط پزشک معالج تجویز گردد در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرد:
- مهار کننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE)
- مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین ‖ (ARBs)
- بتا بلاکرها
- مسدود کننده‌های کانال کلسیم
- دیورتیک‌ها
منابع علمی:
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14652299
niddk.nih.gov/health-information/health-statistics/diabetes-statistics
diabetes.org/food-and-fitness/food/planning-meals/diabetes-meal-plans-and-a-healthy-diet.html
heart.org/HEARTORG/Conditions/Heart-Health-Screenings_UCM_428687_Article.jsp
diabetes.org/are-you-at-risk/lower-your-risk/bloodpressure.html
mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/symptoms-causes/syc-20373410